In de zeventiende en achttiende eeuw vervoerden Nederlandse slavenschepen ongeveer 600.000 Afrikanen over de Atlantische Oceaan. Wie die verschrikkelijke reis overleefde wachtte een zwaar bestaan als slaaf op plantages in de koloniën in Amerika en het Caribische gebied. De trans-Atlantische slavenhandel vormt een bitter onderdeel van de vaderlandse geschiedenis.
Bij de expositie De Zwarte Bladzijde is een rijk geïllustreerd boek verschenen onder de titel Slaven en schepen in het Atlantische gebied. Verschillende auteurs geven daarin een beeld van uiteenlopende aspecten van de slavernij onder de Nederlandse vlag. Henk den Heijer schreef een overzicht van het onderzoek naar het slavernijverleden in de laatste jaren. Direct gekoppeld aan de expositie in Het Scheepvaartmuseum is het schokkende relaas van de ondergang van het slavenschip Leusden in 1738, met bijna 700 gevangenen aan boord (Leo Balai). Aspha Bijnaar laat zien hoe het voor kinderen was om in slavernij te leven. Slaven en schepen in het Atlantische gebied is een geactualiseerde en uitgebreide nieuwe versie van het gelijknamige boek dat in 2001 verscheen.