In Solo op Zee staat de reis om de wereld van solozeiler Herman Jansen centraal. Met een poëtische video-installatie van Jansens dia’s, films en audiofragmenten gemaakt door Robert Fox en enkele onderdelen van zijn persoonlijke uitrusting wordt de bezoeker meegenomen op deze reis. De presentatie is vanaf 18 augustus 2023 t/m medio 2024 te zien in Het Scheepvaartmuseum.
Alleen de wereld rond
Herman Jansen (1924–2017) was de eerste Nederlandse zeezeiler die alleen de wereld rondde. Ondanks eerdere pogingen van voorgangers die niet succesvol waren, was hij de eerste Nederlander die solo de reis daadwerkelijk volbracht. Vier jaar lang voer hij, van 1972 tot 1976, in het negen meter lange kajuitzeiljacht Sounion de wereldzeeën over. In die tijd was de technologie een stuk minder ver ontwikkeld dan nu, dus zonder GPS, satelliettelefoon, radar, plotter en internet, maar mét cassetterecorder en camera’s stak hij oceanen over.
Zelfportret Herman Jansen 1972-1976
Collectie Het Scheepvaartmuseum
Het kajuitzeiljacht Sounion werd in 2017 geschonken aan Het Scheepvaartmuseum, nadat Herman Jansen in datzelfde jaar overleed. Het schip was een ware tijdscapsule: de inrichting was onveranderd en aan boord lagen veel spullen die Jansen tijdens zijn reis had gebruikt.
Tijdens zijn lange reis vormde Jansen een eenheid met zijn schip. Liefkozend sprak hij over zijn Sounion alsof het een eigen karakter en persoonlijkheid had.
Dagboek op zee
Jansen legde zijn reis nauwkeurig vast. Hij filmde meer dan 4,5 uur, maakte ruim 1200 dia’s, sprak iedere dag fragmenten op een bandrecorder in en maakte aantekeningen met zijn typemachine. Het bijhouden van het verslag was een vast moment in de dagindeling en bood Jansen regelmaat.
De volledige afzondering op zee maakte een diepe indruk op Jansen en op het water werd de zeiler onderdeel van een nieuw ritme met bovenaardse zonsondergangen en indrukwekkende blikvelden.
Herman Jansen, Na drie weken op de Atlantische Oceaan, verschijnt Barbados aan de horizon, december 1972, kleurendia, 35 x 24 mm
“Je kunt je niet afsluiten van de zee of je er een ogenblik aan onttrekken. ”
Solo op Zee biedt een kijkje in de bijzondere reis die Jansen maakte met een poëtische video-installatie door de Britse kunstenaar Robert Fox op basis van Jansens dia’s, films en audiofragmenten. Ook zijn er enkele onderdelen van zijn persoonlijke uitrusting te zien zoals zijn sextant, kompas en opnameapparatuur.
Reddingsboei, circa 1970, anoniem
Collectie Het Scheepvaartmuseum
De tentoonstelling is te zien vanaf 18 augustus 2023 t/m medio 2025 in Het Scheepvaartmuseum.
Lees meer over Herman Jansen in de artikelen Reflecties uit Niemandsland en Topzeilers en hun oceaanraces.