In 2020 deed Het Scheepvaartmuseum een spectaculaire aankoop van twee zeldzame wandtapijten naar ontwerp van Willem van de Velde de Oude (1611-1693). Dit was de grootste aankoop uit de geschiedenis van het museum. De Solebay wandtapijten zijn nu te zien.
Textielrestaurator Lieke Boerstra verteld meer over de restauratie van de monumentale Solebay wandtapijten naar ontwerp van Willem van de Velde de Oude.
Het verhaal achter de twee wandtapijten begint in de winter van 1672 op 1673. Willem van de Velde de Oude en Willem van de Velde de Jonge vertrokken toen naar het Engelse hof, om daar op uitnodiging van koning Karel II zeeslagen en koninklijke schepen te schilderen. Op verzoek van de koning paste Willem van de Velde de Oude een aantal van zijn tekeningen aan, zodat deze konden dienen als ontwerp voor zes wandtapijten die tussen 1674 en 1680 werden gemaakt. Vijf jaar later werd in opdracht van koning Jacobus II, de opvolger van Karel II, een tweede serie wandtapijten vervaardigd. Uit deze tweede serie komen de wandtapijten die Het Scheepvaartmuseum heeft aangekocht.
The Fleets drawn up for Battle, woven after a design by Willem van de Velde the Elder, 5,87 x 3,30 metres, woven after 1685.
de Slag bij Solebay
Op de wandtapijten zijn twee momenten uit de Slag bij Solebay te zien, die plaatsvond voor de Engelse oostkust op 7 juni 1672. Willem van de Velde de Oude maakte aan Nederlandse zijde de slag van dichtbij mee. Hij legde de slag als oorlogsjournalist vast in meerdere tekeningen, die hij later in zijn atelier in detail uitwerkte. Het zeegevecht was de eerste strijd die geleverd werd in de Derde Engels-Nederlandse oorlog (1672-1674). De Nederlandse vloot van meer dan 100 oorlogsschepen en 20.000 bemanningsleden onder leiding van luitenant-admiraal Michiel Adriaensz de Ruyter, vocht tegen een gecombineerde Engels-Franse vloot onder leiding van de hertog van York en broer van de Engelse koning, Karel II.
Op het eerste wandtapijt is te zien hoe het vlaggenschip van de Engelse vloot, de Royal James, uitbrandt. Dit was destijds het grootste oorlogsschip in de Engelse vloot met een lengte van 40 meter, meer dan 100 kanonnen en 800 manschappen. Op het andere wandtapijt zijn de twee oorlogsvloten afgebeeld terwijl zij zich in een lange lijn opstellen, gereed voor de voortzetting van het gevecht op de volgende ochtend. Dit gevecht bleef uit en de strijd eindigde daarmee onbeslist, waardoor de slag vervolgens aan beide kanten als een overwinning werd gevierd.
The Burning of the Royal James (Later in the Day), geweven naar een ontwerp van Willem van de Velde de Oude, 4,57 x 3,30 meter, geweven na 1685.
uniek staaltje meesterschap
De monumentale wandtapijten vormen een belangrijke aanvulling op de tekeningen, penschilderingen en schilderijen van Willem van de Velde de Oude en zijn zoon Willem van de Velde de Jonge uit de collectie van Het Scheepvaartmuseum en van de Collectie Nederland. De tapijten laten goed zien hoe deskundig, veelzijdig, getalenteerd en ambitieus Willem van de Velde de Oude was. Daarnaast zijn ze exemplarisch voor het koninklijk opdrachtgeverschap aan de Van de Veldes tijdens hun verblijf aan het Engelse hof, waarbij ze belangrijke opdrachten kregen van zowel koning Karel II als zijn broer en opvolger Jacobus II, die beiden een grote belangstelling hadden voor de vloot. De wandtapijten werden vervaardigd door Thomas Poyntz in de koninklijke weverijen van Mortlake bij Londen en zijn daarmee een uniek staaltje meesterschap. Hoewel er in totaal twaalf wandtapijten zijn gemaakt, zijn de twee werken zeldzaam; en de enige die buiten het Verenigd Koninkrijk zijn te zien. De tapijten zijn de afgelopen jaren met grote zorgvuldigheid gerestaureerd en onderzocht.
De wandtapijten waren voor het eerst te zien als onderdeel van de overzichtstentoonstelling Willem van de Velde & Zoon. Nu zijn de Solebay wandtapijten te zien in de Oostzijde van het museum.
Willem van de Velde & Zoon is mogelijk gemaakt door een bijdrage van Ministerie van OCW, VriendenLoterij, Het Compagnie Fonds, Mondriaan Fonds, Fonds 21, Turing Foundation, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Zabawas, Nico Nap Foundation, Samenwerkende Maritieme Fondsen, Gravin van Bylandt Stichting.
De aankoop van de wandtapijten is mogelijk gemaakt door Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Rembrandt UK Circle Fund, Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, Mondriaan Fonds, Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum, VriendenLoterij, Samenwerkende Maritieme Fondsen en Het Compagnie Fonds.