Tachtig jaar na de tewaterlating op 8 september 1938, spreekt het passagiersschip Oranje door zijn iconische status en zijn veelbewogen geschiedenis nog steeds tot de verbeelding. Begonnen als lijndienst tussen Indonesië en Nederland, maar door de Tweede Wereldoorlog al snel met een ander doel ingezet.
De doop van het passagiersschip Oranje op 8 september 1938 door koningin Wilhelmina is een enorme happening. Na de doop zou het schip soepel het IJ in moeten glijden, maar er gebeurde niets...
De tentoonstelling 'ms Oranje | koers gewijzigd' is opgebouwd uit twee delen. Het belicht zowel de geschiedenis van het schip als persoonlijke verhalen van 'gerepatrieerden'.
het schip
Het schip ms Oranje heeft vanaf de begin jaren verschillende rollen aan genomen. Van luxe droomschip eind jaren ’30 naar hospitaalschip tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nu 80 jaar na de tewaterlating op 8 september 1938 spreekt dit schip nog steeds tot de verbeelding door zijn iconische status.
de mensen
Tussen 1945 en 1965 maken naar schatting 300.000 Indische Nederlanders de overtocht naar hun nieuwe ‘vaderland’. Voor enkelen duizenden onder hen is de Oranje het schip waarmee zich deze koerswijziging voltrekt. Programmamaker Coen Verbraak ging speciaal voor deze tentoonstelling in gesprek met tien personen die met de Oranje ‘repatrieerden’.
verhalenvanger
Anno 2018 hebben nog steeds veel mensen herinneringen aan de Oranje: bemanning, passagiers, ooggetuigen en al hun nazaten die de verhalen eerder gehoord hebben. We hebben een website waarbij verhalen gemakkelijk gedeeld en gelezen kunnen worden. Inmiddels zijn er circa 60 verhalen geplaatst. Deel ook uw verhaal.
introductie op het ms Oranje
Elke zaterdag en zondag in januari en februari geeft een gids een kleinschalige en persoonlijke introductie over het passagiersschip Oranje. Anno 2019 spreekt dit schip bij velen nog steeds tot de verbeelding.
de Oranje als drijvend ziekenhuis tijdens WOII
Beluister zondag 5 mei een bijzonder 'Vrijheidsmaaltijd'-verhaal over de Oranje; het schip dat bestemd was voor de lijndienst tussen voormalig Nederlands-Indië en Nederland, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog met een ander doel werd ingezet.
ms Oranje | koers gewijzigd, het boek
Tegelijkertijd met de tentoonstelling verschijnt een fraaie publicatie. De uitgave is rijk geïllustreerd met foto's van het schip, het leven aan boord, het bijzondere interieur en de verhalen van oud-passagiers. Het boek is te bestellen bij uitgever W Books.
in de media
De tentoonstelling MS Oranje is niet onbesproken gebleven. De tentoonstelling zelf, maar ook de verhalen van opvarenden zorgen voor mooie publicaties in de verschillende media.
minicolleges & video's
Bij de tentoonstelling 'ms Oranje | koers gewijzigd' is veel mooi en interessant beeldmateriaal verzameld en vervaardigd, zoals minicolleges en interviews met opvarenden van het schip.
wat is er te zien?
De tentoonstelling, opgebouwd uit twee delen, belicht zowel de geschiedenis van het schip als persoonlijke verhalen van 'gerepatrieerden'.
voor wie is deze tentoonstelling?
Deze tentoonstelling is voor kunst- en cultuurhistorisch geïnteresseerden.
waar in het museum is de tentoonstelling?
Je vindt de tentoonstelling over ms Oranje; Koers gewijzigd in de Noordvleugel van het Scheepvaartmuseum.
ms Oranje het grootste, mooiste en snelste passagiersschip
In april 1937 begon, onder leiding van scheepsbouwkundig ingenieur en ontwerper ir. Huibert Nicolaas Prins, de bouw van het passagiersschip ms Oranje. Anderhalf jaar later was het zeer luxe schip klaar. Het kan wel gezegd worden dat de ms Oranje het grootste, mooiste en snelste passagiersschip is dat ooit op een Amsterdamse werf werd gebouwd. Dit bijzondere schip bood ruimte voor maar liefst 700 passagiers. Ook ontbrak het niet aan vermaak, aan boord waren een bioscoop en een zwembad. Het ms Oranje zou gaan dienen als lijndienst tussen Nederlands-Indië en Nederland. Normaal gesproken zou deze reis een maand duren, maar dankzij de krachtige dieselmotoren voer de Oranje in drie weken naar Nederlands-Indië!
van passagiersschip naar hospitaalschip
Op 4 september 1939 begon het schip aan haar eerste tocht, echter werd deze direct afgebroken. De Tweede Wereldoorlog brak uit, waardoor het gevaar voor mijnen op de Noordzee groot was. De koers van de ms Oranje veranderde daarom naar Sydney. Hier werd het omgebouwd tot hospitaalschip en vervoerde in totaal 32.461 gewonde soldaten. Na de oorlog bracht de Oranje velen ex-gedetineerden en geallieerde soldaten terug naar huis. Na bijna 7 jaar keerde het schip weer terug naar haar thuishaven in Amsterdam en werd de Oranje in oude staat hersteld. Echter was de lijnvaart al lang niet meer zo populair als het ooit geweest was. Tussen 1945 en 1965 diende het schip als passagiersschip voor repatrianten en bracht het ongeveer 300.000 Indische Nederlanders naar hun nieuwe vaderland.
tot en met 18 juli 2019
De tentoonstelling 'ms Oranje | koers gewijzigd' was tot en met 18 juli 2019 te zien in Het Scheepvaartmuseum en wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, het VSB Fonds, de BankGiro Loterij en Zabawas.
Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij, het VSBfonds en Zabawas.