Op dit moment werkt Het Scheepvaartmuseum aan een herinrichting van de replica van het VOC-schip Amsterdam. Afgelopen weken verschenen er verschillende berichten over in het nieuws. Wat is er nu precies aan de hand?
De replica van het VOC-schip Amsterdam ligt sinds 1991 aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum. Het schip is in de jaren ‘80 van de vorige eeuw gebouwd, naar een echt VOC-schip uit 1748. Het schip is geen historisch-exacte kopie, maar een replica met moderne toevoegingen (waaronder een trappenhuis en een toilet). Wat begon als werkgelegenheidsproject voor jongeren, is uitgegroeid tot dé plek om meer te leren over de geschiedenis van de VOC.
Verdwijnt het VOC-schip Amsterdam?
De geschiedenis van de VOC en de impact daarvan op het heden zijn onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse maritieme geschiedenis, en daarom voor ons als nationaal Scheepvaartmuseum belangrijke onderwerpen om over te vertellen. Een bezoek aan de replica van de Amsterdam vormt een goede gespreksstarter, zowel voor de 30.000 leerlingen die het schip jaarlijks bezoeken, als voor onze ruim 330.000 individuele bezoekers per jaar, waarvan het merendeel het schip ook bezoekt. We hebben op dit moment dan ook geen plannen om de replica weg te halen.
Wel vonden we al langer dat de presentatie aan boord toe was aan vernieuwing. In de zomer van 2023 hebben we daarom nieuwe tekstborden en illustraties op het schip geplaatst. Er is nu, naast informatie over het leven aan boord van een VOC-schip als de Amsterdam, meer informatie te vinden over de geschiedenis van de VOC, waaronder de gewelddadige kant van de VOC en de ongelijkheid die koloniale handel veroorzaakte. Ook leren bezoekers over de replica zelf en hoe mensen daar in de jaren 1990 over dachten en nu over denken.
Stefanie van Gemert (hoofd educatie & inclusie Het Scheepvaartmuseum): "Wij zijn een cultuurinstelling en weten veel van maritieme geschiedenis. Het is onze taak daarover in de breedte te vertellen. Wat mensen daarbij voelen, is aan hen. Wij willen ruimte maken voor de verschillende emoties die je bij geschiedenis kunt hebben."
Door het voeren van gesprekken met mensen van buiten het museum (publiek, experts en iedereen die online wil meedenken) werken we de komende jaren verder aan een nieuwe, meerstemmige verhaallijn op het schip. Bezoekers kunnen vanaf dit jaar meer aanpassingen op het schip verwachten.
In het kader van deze gesprekken organiseerden we in januari 2024 de meet-up VOC-schip Amsterdam: een eerlijk gesprek over presentaties over koloniaal verleden voor collega’s uit het culturele veld. Hier spraken ook mensen die het VOC-schip graag zien verdwijnen. We realiseren ons goed dat er vanuit de samenleving op verschillende manieren naar het schip wordt gekeken. Door naar elkaar te luisteren hopen we meer begrip voor elkaar te realiseren.
Verdwijnen de VOC-vlaggen uit Het Scheepvaartmuseum?
Sinds 2022 wappert de VOC-vlag niet meer op het VOC-schip Amsterdam. We vinden het belangrijk om, wanneer het VOC-logo zichtbaar is, context te kunnen bieden. Michael Huijser (algemeen directeur Het Scheepvaartmuseum): "Een vlag is vaak een object om iets mee te vieren, zoals we doen met vlaggen tijdens Koningsdag of Pride. Om de VOC zo te vieren, met alle nieuwe inzichten die er vandaag de dag zijn, vinden we niet meer van deze tijd."
Dat betekent niet dat het VOC-logo nu nergens meer in het museum te zien is. Daar waar het wel te zien is nemen we verantwoordelijkheid om het hele verhaal te vertellen; van handel en rijkdom tot ongelijkheid en koloniaal geweld.
Ook meedenken over de toekomst van VOC-schip Amsterdam?
Er is door de jaren heen veel gezegd en geschreven over de replica van het VOC-schip Amsterdam. Wat betekent dit schip voor jou? En waar wil je meer over weten? Klik op de knop hieronder en laat het ons weten.
Schip tijdelijk weg voor onderhoud
Van 11 t/m 25 maart wordt de boegspriet van het schip hersteld. Het schip zal in die periode niet naast Het Scheepvaartmuseum liggen. Meer hierover lees je hier.