Eind 2017 werd een belangrijk object toegevoegd aan de schilderijencollectie van Het Scheepvaartmuseum. Volgens de aanbieder van het schilderij was op dit doek de slag bij Downs te zien. Het kustaanzicht deed ons echter sterk denken aan Brazilië en specifiek: Recife ...
Eind 2017 werd een belangrijk object toegevoegd aan de schilderijencollectie van Het Scheepvaartmuseum. Daar ging een interessant traject aan vooraf. De aanbieder van het schilderij was van mening dat op dit doek de slag bij Downs was afgebeeld, met de Hollandse vloot voor de kust van Engeland, ter hoogte van Dover, Deal en Walmer in 1639. Het kustaanzicht deed ons echter sterk denken aan een afbeelding van het landschap en de bebouwing zoals dit te zien is op een 17de-eeuwse nieuwsbrief, maar wel op een heel ander continent. Een vergelijking met de nieuwsbrief, in de collectie aanwezig, toonde al snel en omonstotelijk aan dat dit niet de Engelse kust was, maar de Braziliaanse. En specifiek: die van Recife. Een bijzondere ontdekking die de doorslaggevende reden was voor de aanschaf van dit bijzondere schilderij!
Nederlandse schepen op de rede van Recife, geschilderd door Abraham Willaerts of atelier Willaerts, 1640.
Wereldwijd is dit namelijk het tot nu toe enige bekende schilderij van een Nederlandse vloot voor de kust van Recife uit die periode. Als gouverneur van de WIC had graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen tussen 1636 en 1644 in Recife zijn standplaats. In het gevolg van de graaf waren wetenschappers en kunstenaars ondergebracht, die de opdracht hadden om het nieuwe land vast te leggen. Abraham Willaerts (1603-1669) zou hiervan deel hebben uitgemaakt. De schilder is dus mogelijk zelf in Brazilië geweest en hij kan dit werk naar eigen waarneming hebben vervaardigd, maar dit is nog onderwerp van nader onderzoek. Tevens vertelt het werk over de Nederlandse West-Indische Compagnie en de kolonisatie. Het is onder andere om die reden dat het schilderij met de titel: Nederlandse schepen op de rede van Recife, (1640) een plekje heeft gekregen in de nieuwe tentoonstelling: ‘Cartografie en Curiosa’.
Afgebeeld is een zeventiende-eeuws oorlogsschip, gezien op de spiegel, dat een saluutschot afvuurt. Rechts op de voorgrond vaart een roeiboot met passagiers die wuiven naar het oorlogsschip. Op het middelste plan is onder andere een spiegeljacht te zien en een zandbank, waarachter een kleine vloot ligt afgemeerd. Op de zandbank staat aan de rechterkant een fort. Op de achtergrond is over de gehele breedte de kust te zien met de bebouwing van de Braziliaanse stad Recife, destijds Pernambuco genaamd.
Kom het schilderij van dichtbij bewonderen in de Oostvleugel van Het Scheepvaartmuseum.