Kunst met de kleine ‘k’
Sigrid Ivo

Haar oog viel op een tas met een dekplaat van schildpad met ingelegd parelmoer uit 1820-1830. Het intrigeerde mijn moeder, een prachtige tas ergens op een locatie waar je het niet verwacht en natuurlijk prachtig afgewerkt. Zo begon haar passie. En nu runnen we een museum met een collectie van 5.000 tassen. We zijn het grootste tassenmuseum ter wereld en het enige in Europa.

Onze meest bijzondere tas is een mannentas uit de 16de eeuw. In die tijd droegen mannen veel aan hun riem, maar dus ook tassen. Deze tas heeft 18 vakken, 3 buiten en 15 binnen. Zo'n tas vind je nu nergens meer. De grote modeveilingen in Londen gaan steeds meer over tot vintage, ze veilen een Hermès of oude Gucci tas, maar geen echt historische tas meer. Dat maakt de onze toch wel erg speciaal.

Natuurlijk heb je niet zomaar 5.000 tassen, daar gaat veel tijd over heen. Mijn moeder verzamelde, sinds de vondst van de eerste tas, samen met mijn vader. Gewoon in Amstelveen in een woonwijk. Wij groeiden op tussen die tassen, maar ook tussen haar andere verzamelingen kistjes, poppen, klein glaswerk en mijn vaders collectie reiswekkertjes. Uiteindelijk paste het niet meer, een museum in een woonwijk. We trokken toen al jaarlijks 5.000 bezoekers. Uiteindelijk, nadat mijn moeder een bord 'SOS wie kan helpen' in de tuin zette, bood een weldoener aan een pand aan de Amsterdamse gracht te kopen. Wij zijn een particulier museum dus, want alles wat wij doen bekostigen we vanuit onze inkomsten uit toegang, horeca, zalen en shop. Dat leidt tot veel ondernemerschap en snel schakelen. Onze webshop, de verhuur van de stijlkamers en een joint promotion met de Huishoudsbeurs zijn daar enkele voorbeelden van. Maar natuurlijk beperkt het ons ook wel eens. Educatie en onderzoek kunnen we nauwelijks doen, ook al is dat wel heel relevant. Onze staf is aanzienlijk kleiner dan die van een regulier museum. Inmiddels hebben we wat ervaring met fondsen, zo hebben we bijzondere aankopen kunnen doen dankzij enkele fondsen. Uiteindelijk zal het toch die mix gaan worden.

Sinds de verhuizing naar de gracht is de collectie nog verder gegroeid. We verlieten Amstelveen met 3.000 tassen, inmiddels zijn dat er 5.000. De collectie is completer geworden. In tegenstelling tot wat je als particulier zou doen, verzamelen we nu ook echt de tassen die een bepaalde ontwikkeling laten zien. Zoals de sterke opkomst van modemerken, bepaalde materialen of een iconische tas als van Madonna, Imelda Marcos en Margaret Thatcher. Uit de verzameling kun je zo veel meer halen, tassen vertellen immers onze geschiedenis. Zowel van een persoon, denk maar aan de tas van je moeder of grootmoeder. Maar ook de reisgeschiedenis. Voor het reizen per schip hadden mensen hutkoffers, later voor vliegtuig en auto werden dat lichtgewicht koffertjes en tassen. Ook de emancipatie van de vrouw is af te lezen uit het formaat en de positie van de tas. Tassen kun je daardoor zien als 'kunst met de kleine k', persoonlijk doch heel iconisch. Er komen veel verhalen samen in een tas.

We krijgen veel aangeboden, maar moeten selectief zijn. Soms is het wel heel bijzonder wat langszij komt. Zo ontvingen we een prachtige portefeuille uit 1820, met Wegdewood medaillon. Echt heel bijzonder, als verzamelaar smul je ervan. Er zat een briefje bij: 'Geachte dames van het Tassenmuseum, het zal wel niets zijn, u mag het weggooien.' Vergis je niet in de emotie van tassen. Hij staat je altijd, wat je silhouet ook is. En tot op hoge leeftijd is de tas hetgeen waar je op terug valt, je hebt 'm altijd bij je. In welke situatie je je ook bevindt. Tja, als tassen zouden kunnen praten, zouden we veel bijzondere verhalen horen.

Sigrid Ivo is directeur van Tassenmuseum Hendrikje. Het museum is ontstaan uit een privéverzameling van Hendrikje en Heinz Ivo, haar ouders. Sigrid verzamelt zelf klein glaswerk, Japanse prenten, modeprenten, achtergronden en boeken over tassen en mauchline (houten kistjes). Haar ouders verzamelen ook nog steeds.