In de tentoonstelling Drijfveer | 100 jaar verzamelen loop je door een aantal eigenzinnige zalen. Waarom verzamelen mensen en hoe komt een museumcollectie tot stand? In elke zaal nemen we je mee langs maritieme objecten en schilderijen die samen gebracht zijn dankzij sociologische verzameldriften van individuen. Wat dreef hen? Zaal vier toont drijfveer vier: voorbeeld voor de natie.
Onsterfelijkheid
Een ding is zeker: dood gaan we allemaal. Wat laat je na als je de pijp uit gaat? Zijn het eindeloze herinneringen voor je nabestaanden, of is het tastbaar en fysiek? Het Scheepvaartmuseum sprak met veel verzamelaars. De wens om de collectie door te geven aan de kinderen, kwam veelvuldig terug. Ook op grotere schaal was nalatenschap belangrijk: voor veel verzamelaars was het een must om hun met liefde bijeengebrachte collectie te doneren aan een museum. Zodat hun pracht voor altijd een plekje zou krijgen om te worden bewonderd door de volgende generaties. De verzamelaar verdwijnt, maar zijn gedachtegoed zal altijd voortleven.
Verering van het verleden
Die wens voor onsterfelijkheid kan je ook op de geschiedenis plotten. Wat kan je doen om het verleden levend te houden? Hoe blijf je de helden uit vorige eeuwen eren en hoe blijft het ontstaan van bijvoorbeeld ons land een onderwerp van vandaag de dag? Het vasthouden van het verleden is een zeer belangrijke drijfveer voor vaderlands gestemde mensen of liefhebbers van geschiedenis. Dat doen ze door verhalen te vertellen en kennis te delen over objecten uit die tijd.
Niet uit te gummen
Eeuwen geleden wisten de groten der natie ook dat het belangrijk was om hun gezicht voor altijd vast te laten leggen. Fotocamera's bestonden er nog niet. Daarom lieten veel helden zich portretteren door, het liefst, grote schilders. Zo statig mogelijk lieten zeevaarders als Tromp en De Ruyter zich in vol ornaat met penseel onsterfelijk maken. Het gevechtsuniform en een globe moest hun onoverwinnelijkheid en wereldwijsheid op het doek symboliseren.
Veel objecten en schilderijen vertellen ons wat er eeuwen geleden gebeurde. De objecten hebben dan ook een grote symbolische waarde, wat niet altijd uit te drukken is in geld. Het verleden tastbaar maken, daar gaat het in de vierde zaal van deze tentoonstelling over.