In de tentoonstelling Drijfveer | 100 jaar verzamelen loop je door een aantal eigenzinnige zalen. Waarom verzamelen mensen en hoe komt een museumcollectie tot stand? In elke zaal nemen we je mee langs maritieme objecten en schilderijen die samen gebracht zijn dankzij sociologische verzameldriften van individuen. Wat dreef hen? Zaal drie toont drijfveer drie: streven naar volledigheid.
Hamsteren!
Je denkt nu ongetwijfeld aan de blauwe supermarktketen met gillende beestjes die door het beeldscherm van je tv rennen. Bijna goed! Denk eens aan dat andere tv programma, waarbij mensen hun eigen huis niet meer in kunnen omdat het van de kelder tot de zolder vol staat met…spullen. Zooi voor een buitenstaander. En onbetaalbaar voor de hamsteraar an sich. Hoe kan verzameldrift zo uit de hand lopen?
Nooit genoeg
Rupsje nooit genoeg. Het kinderverhaaltje met een duidelijke moraal: een mens hoeft niet altijd meer te hebben. Toch is hebberigheid vaak niet hetgeen wat de boventoon voert bij de hamsteraar. De hamsteraar streeft naar een volledigheid binnen zelfbedachte kaders die voor niet-geïnteresseerden niet duidelijk zijn. Een hamsteraar die theezakjes verzamelt, zou bijvoorbeeld kunnen eindigen met theeservies en uiteindelijk kasten waar dit servies weer in moet staan. De verzameling groeit mee met de verzamelaar. En soms groeit de boel iemand boven het hoofd.
Neurotisch?
We chargeren: maar een sterke verzameldrift heeft vaak neurotische randjes. De verzameling ordenen, rangschikken, bekijken en verplaatsen totdat het zo goed en volledig mogelijk een plek heeft, past in de soms dwangmatige handelingen van de hamsteraar. De 'collectie' van dit soort verzamelaars is dan ook vaak minder waard dan de verzamelaar met de drijfveer 'pronken'. Maar afstand doen van iets, komt niet in hen op. Een buitenstaander begrijpt er vaak weinig van maar hun passie, of gekte, is ook wel weer interessant. Als je 20.000 t-shirts bezit word je niet opgenomen in een inrichting, maar word je geïnterviewd voor tv. Dat maakt je op je eigen vreemde manier toch een beetje bijzonder.
Het Scheepvaartmuseum dankt een deel van haar collectie aan de verzameldrift van zeer volledige individuen. De volledigheid maakt de objecten zo grappig: tientallen scheepsjournaals van Bontekoe, tafels vol foto's van één en hetzelfde barkschip en alles –maar dan ook alles- van de walvis. Uiteenlopend van speelgoedjes tot een daadwerkelijke piemel op sterk water. In deze zaal is het niet de kostbaarheid, maar de volledigheid die de drijfveer is van de verzamelaar.
Auteur: Marleen Manneke.