De meest bekende Nederlandse kaper? Jawel: Piet Hein. Een man met een bewogen leven, maar vooral bekend van één grote zeeslag.
Piet Hein had zijn sporen reeds verdiend bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Hij voer naar de Oost en hield zich op de Banda eilanden bezig met de handel in specerijen. De West Indische-Compagnie kon zijn ervaring wel gebruiken.
van de VOC naar de WIC
De WIC was in het leven geroepen om handel met het Westen te stimuleren. De WIC kreeg vanuit de Republiek het alleenrecht om te handelen tussen 'de twee meridianen': van het zuidelijkste puntje van Afrika, tot aan de kust van Zuid-Amerika. Een groot gebied, waarbij de WIC zich vooral concentreerde op de 'driehoeksvaart'. De handel vanuit Europa, via West-Afrika, naar de Caribische eilanden. Er werden niet alleen goederen verscheept maar ook tot slaaf gemaakte mensen. De Nederlanders uit die tijd hebben zich veelvuldig schuldig gemaakt aan het verschepen van Afrikanen naar het Amerikaanse continent. Een opmerkelijk detail: Piet Hein heeft zelf ook voor langere tijd onder dwang moeten werken en in gevangenschap geleefd.
Toen Piet Hein bij de WIC in dienst trad, kreeg hij de opdracht om zich te concentreren op de Spanjaarden. Hij moet afbreuk doen aan de Spaanse economische overheersing in de West. Hun aanwezigheid in dit gebied was groot en de WIC zag die invloed graag verkleind worden. Piet Hein vertrekt in 1628 met 31 schepen en 3800 man richting de Amerika's en verovert aldaar de Spaanse Zilvervloot. Een gigantische buit werd meegenomen naar Holland: 177.000 pond zilver, suiker, parels, en sinaasappels, oftewel 'appeltjes van oranje'. Een bekend verhaal, maar hoe zwaar was deze strijd nou eigenlijk?
De verovering van de Zilvervloot in de Baai van Matanca of Matanza.
toeval of strategisch meesterschap?
Tsja. Eigenlijk was er sprake van een beetje toeval. Piet Hein hoefde de Spaanse vloot voor de Caribische kust alleen maar op te wachten. Het was simpelweg een kwestie van geduld. Er schijnt zelfs geen schot te zijn gelost, omdat de Spaanse schepen zo afgeladen vol lagen met zilver en artefacten dat zij niet meer in staat waren om terug te vechten. Overvallen, inladen en wegwezen. Bij de terugkeer in Holland was de bevolking uitzinnig. Maar Piet Hein bleef er mild onder. Voor hem voelde het vreemd: hij had in het verleden meer geleden en gestreden dan nu en kreeg daar nooit de waardering voor. Dit keer was het anders, terwijl de strijd minder groot was geweest.
Penning met portret van Piet Hein.
Muitende bemanning
Piet Hein is nooit ontzettend rijk geworden van de Zilvervloot. Het totaal aan waarde van de verovering was zo'n 11.5 miljoen gulden, want naast de buit werden er ook Spaanse galjoenen (schepen) mee op sleeptouw genomen de oceaan over. Piet Hein hield 6000 gulden aan de expeditie over. Een prima bedrag, maar het stond niet in verhouding met de opbrengst van zijn daden. Maar toch, Piet Hein was een nuchter man en vond dat men normaal moest doen. Zijn bemanning daarentegen was het niet eens met hun beloning, Piet Hein werd zelfs bedreigd en moest lijfwachten inhuren om zich te beschermen. Door de zilvervloot werd hij toentertijd een held, maar lang kon hij niet genieten van deze status. Hij zou een jaar later aan zijn einde komen door een kogel in zijn schouder. Piet Hein was op slag dood en kreeg een praalgraf in Delft. Piet zelf had vast nooit gedacht dat zijn naam nog eeuwen zou doorklinken in schoolliedjes…
Auteur: Marleen Manneke.