Regelmatig worden collectiestukken door de museumconservatoren opnieuw onderzocht en geïnterpreteerd. Soms worden daarbij ontdekkingen gedaan die nader onderzoek verdienen om te komen tot nieuwe verhalen of perspectieven op onze maritieme geschiedenis. Zo bevindt zich in de collectie van Het Scheepvaartmuseum een manuscript met nautische illustraties over de geschiedenis van de Banda-eilanden dat in 1922 door M.S. Neirabatie, een vooraanstaand man afkomstig uit Lonthor (Banda Besar), in het Maleis werd geschreven.
Aangezien historische bronnen geschreven door lokale bewoners ten tijde van het Nederlandse bewind in Indonesië zeer zeldzaam zijn, heeft dit manuscript de potentie om een nieuw, perspectief te bieden op de geschiedenis van de Banda-eilanden. Om na te gaan of dit daadwerkelijk het geval is, wordt het handschrift de aankomende maanden onderzocht door dr. Joëlla van Donkersgoed. De gehele tekst van het manuscript zal door haar worden getranscribeerd en worden voorzien van een inhoudelijke interpretatie in het Engels. De resultaten van het onderzoek worden samen met het originele manuscript in het museum gepresenteerd. Daarnaast worden drie facsimile vervaardigd en aan de Banda-eilanden aangeboden.
Het Maleis manuscript beslaat 86 pagina’s tekst en 14 gekleurde tekeningen. De inhoud van de tekst is tot op heden alleen bekend door een gepubliceerde samenvatting van dr. Ph. S. Van Ronkel uit 1945. Hierin vermeldt hij dat het handschrift een beschrijving is van lokale mythologie en geschiedenis en de aankomst van Islam op de Banda-eilanden. Daarnaast gaat Van Ronkel in op de tekeningen van verschillende vaartuigen. Het handschrift is afkomstig uit de bibliotheek van Prof. J.C.M. Warnsinck. Zijn collectie werd na zijn overlijden verworven. In het artikel wordt de link met het museum niet gelegd en daarom werd het manuscript tot voorkort binnen de internationale gemeenschap verloren gewaand. Het document is zowel digitaal als fysiek toegankelijk.
Als een hedendaagse reflectie op het collectieonderzoek is de fotografietentoonstelling I love Banda te zien. Door het onderzoek naar het handschrift te verbinden aan de tentoonstelling zet Het Scheepvaartmuseum zijn ambitie tot een meerstemmige interpretatie van het verleden kracht bij.
